Grafschaft Glatz > Aktuelle Nachrichten > KZ-Aufseherin Hildegard Heinzel

Aktuelle Nachrichten aus der Grafschaft Glatz

 

Hildegard Heinzel -
Aufseherin des KZ-Außenlagers in Ludwigsdorf
(Ludwikowice Kłodzkie)

 

deutsch
[Übersetzung des Artikels von Krzysztof Kręgielewski]

Der Artikel stützt sich auf Unterlagen des polnischen Instituts für Nationales Gedenken (Instytut Pamięci Narodowej).

„Wenn die Angeklagten vor fiktive Gerichte gestellt und die Urteile im Voraus festgelegt würden, wäre das eine Verhöhnung des Rechts“ - Robert Jackson (Ankläger während des „Nürnberger Prozesses“)

Am 10. März 1947 fand vor dem Stadtgericht in Landeshut/Schlesien (Kamienna Góra) eine Verhandlung gegen eine Wachfrau des Lagers in Ludwigsdorf (Ludwikowice Kłodzkie) statt. Den Vorsitz führte der Richter des Stadtgerichts Gliński. Aus den vom Bezirksamt für öffentliche Sicherheit zur Verfügung gestellten Unterlagen geht hervor, dass es sich um die 27-jährige Hildegard HEINZEL handelt, die am 29. Dezember 1920 in Hermsdorf (bis 1929 Niederhermsdorf, poln. Sobięcin), einem Ortsteil der Stadt Waldenburg (Wałbrzych) geboren wurde.

- Staatsangehörigkeit? - fragt Gliński.
- Deutsche, antwortet HEINZEL,
- Militärischer Rang? Orden?
- Ich habe keine. - hält die Verhörte mit lauter fester Stimme fest.
- Schülerin? - Interessiert sieht er sich die Papiere an und stellt eine weitere Frage.
- Lernst Du?
- Nein. Nachdem ich die Schule im Alter von 14 Jahren verlassen hatte, trat ich 1935 in eine Kinderheim in Waldenburg (Wałbrzych) ein, wo ich eine Ausbildung zur Kinderpflegerin machen wollte. Nach drei Monaten musste ich das Studium leider abbrechen, da es im Verhältnis zum mageren Verdienst meiner Eltern sehr teuer war. Ich trat als Dienstmädchen ein. Nach zwei Jahren Dienst trat ich 1938 in den Dienst des Sanatoriums in Landeshut (Kamienna Góra), wo ich als Hilfskraft in der Wäscherei und später in der Küche eingesetzt wurde. Von 1941 bis Ende 1944 war ich als Dienstmädchen bei der Familie Liebau in Hermsdorf (Sobięcin) beschäftigt.
- Wie bist Du Wachfrau geworden? - fragt der Richter.
- Bis 1944 wohnte ich bei meinen Eltern in Hermsdorf (Sobięcin). Ende September erhielt ich einen schriftlichen Befehl vom Arbeitsamt in Waldenburg (Walbrzych), mich als SS-Diensthelfer nach Groß-Rosen (Rogoźnica) zu melden. Dort wurde ich von einem Arzt untersucht, dem ich erklärte, dass ich kurzsichtig und schwerhörig sei, und dass ich deshalb nicht als Aufseherin arbeiten könne. Daraufhin wurde mir gesagt, dass ich als diensttauglich gelte und dass ich, wenn ich mich weigerte, als Feind des deutschen Staates betrachtet und entweder in ein Konzentrationslager gebracht oder erschossen würde. Gezwungenermaßen nahm ich also diesen Dienst an. Ich wurde dem Lager Langenbielau (Bielawa) bei Reichenbach (Dzierżoniów) zugeteilt. Dort waren Männer und Frauen untergebracht. Meine Aufgabe war es, die Juden während der Arbeit zu bewachen, damit keiner von ihnen entkam und damit sie arbeiteten. Ich war nur vierzehn Tage dort.
- Wo waren Sie noch, an welchem Ort? - fragt der Richter leise.
- Ich wurde dann in ein Zwangsarbeitslager für jüdische Frauen in Hundsfeld (Psie Pole) bei Breslau (Wrocław) geschickt. Ich habe dort auch die Aufsicht geführt. Dort gab es etwa 1.500 jüdische Frauen. Auch dort habe ich als Aufseherin den Befehl »Stillgestanden« gegeben.
- Warum schlugen sie die Häftlinge?
- Ich habe nicht geschlagen, aber meine Kolleginnen taten es, und sie misshandelten die Häftlinge.
- Gibt es hier in Polen noch Kolleginnen von Dir?
- Das weiß ich nicht.
- Wie lange waren sie im Lager in Psie Pole (Hundsfeld)?
- Ich habe dort 7-8 Wochen gearbeitet. Dann wurde ich nach Ludwigsdorf (Ludwikowice Kłodzkie) bei Neurode (Nowa Ruda) verlegt, ein Zwangsarbeitslager für jüdische Frauen.
- Haben sie die Gefangenen dort geschlagen?
- Während meines Zwangsdienstes als SS-Aufseherin habe ich die Häftlinge nie misshandelt, im Gegenteil, ich habe ihnen geholfen, so gut ich konnte. Deshalb fiel ich bei meinen Dienstvorgesetzten in Ungnade und wurde zur Strafe aus dem Lager in Psie Pole (Hundsfeld) in das Lager in Ludwigsdorf (Ludwikowice Kłodzkie) versetzt. Dort gab es nur polnische Frauen, die in den örtlichen Fabriken hart arbeiteten.
- Was haben Sie dort gemacht?
- Ich blieb in diesem Lager und arbeitete auch als Aufseherin, bis die sowjetische Armee einrückte.
- Was haben sie danach gemacht?
- Nach dem Einmarsch flohen alle meine Freundinnen aus Angst, getötet zu werden. Ich arbeitete jedoch für den örtlichen Metzger. 1946 erhielt ich eine Nachricht von meinem Vater aus Kamienna Góra (Landeshut), der mich bat, nach Kamienna Góra zu kommen, und ich nahm eine Arbeitsstelle im Tuberkulose-Sanatorium an, wo ich bis heute arbeite.
- Gibt es Personen, die die Aussagen der Angeklagten bestätigen können?
- Die Umstände, dass ich immer gut mit den Häftlingen umgegangen bin, kann durch jüdische Zeugen bestätigt werden?
- Jüdische Frauen? - fragt der Richter erstaunt.
- Ja. Die ehemaligen Häftlinge in Ludwigsdorf, nämlich:

  • Hampel - den Vornamen weiß ich nicht mehr, wohnhaft in Ludwikowice (Ludwigsdorf) bei Nowa Ruda (Neurode)
  • Huppe Hela - Friseurin, wohnhaft im Waisenhaus in Ludwikowice (Ludwigsdorf) bei Nowa Ruda (Neurode)
  • Koniecpolska - Ärztin, wohnhaft in Głuszyca (Wüstegiersdorf) im Kreis Wałbrzych (Waldenburg)
  • Kolni - Hausfrau im Waisenhaus in Głuszyca (Wüstegiersdorf) im Kreis Wałbrzych (Waldenbrug)
  • Lenz - Schlosserfrau, wohnhaft in Waldenburg (Wałbrzych) Moltkestraße Nr. 9
  • Hoffner Leo - Kaufmann, wohnhaft in Waldenburg (Wałbrzych) Ziethen Nr. 3
  • Wróbel Lutek - Fleischer, polnisch, wohnhaft in Ludwikowice (Ludwigsdorf) bei Nowa Ruda (Neurode)

- Möchte die Angeklagte noch etwas hinzufügen?
- Weder ich noch meine Eltern haben jemals der NSDAP angehört. Wenn ich ein unreines Gewissen hätte, wäre ich schon lange nicht mehr hier, und ich wäre nicht im Umfeld der jüdischen Frauen geblieben, die ich im Zwangsarbeitslager beaufsichtigt habe.

Damit ist die Vorvernehmung abgeschlossen. Nach der Übersetzung wurde der Bericht angenommen und anschließend von der Angeklagten Hildegard HEINZEL unterzeichnet.


Der Ermittlungsrichter J. Cherkasov beginnt mit seinen Ermittlungen. In der gesamten Woiwodschaft Niederschlesien beginnen die zuständigen Dienststellen mit der Befragung von Zeugen, d.h. ehemaligen Häftlingen des Lagers Ludwigsdorf (Ludwikowice Kłodzkie). Die Verhöre sind mühsam, aber effektiv. In der Zwischenzeit befindet sich die Angeklagte Hildegard HEINZEL in Untersuchungshaft in Jelenia Góra (Hirschberg) und wartet auf ihren Prozess.

Am 24. Juli 1947 fand im Stadtgericht in Nowa Ruda (Neurode) um 11 Uhr im Saal Nr. 11 die Vernehmung der von der Angeklagten ausgewählten Zeugen statt: Helena Huppe und Rudolf Wróbel. Rudolf Wróbel wurde zuerst vernommen.
- Ich kam im Juni 1945 in Ludwikowice (Ludwigsdorf) an und lernte die Angeklagte als Hausangestellte kennen. Von der Angeklagten erfuhr ich, dass sie von der SS zwangsverpflichtet worden war, dass sie die Häftlinge mit Lebensmitteln versorgt hatte, die sie heimlich von der Metzgerei Wagner holte. Ich habe auch gesehen, wie die Angeklagte zwei Wochen nach meiner Ankunft in Ludwikowice (Ludwigsdorf) von der örtlichen Bürgerwehr verhaftet wurde. Damals gingen ehemalige weibliche KZ-Häfltinge zur Station der Bürgerwehr [Milicja Obywatelska (kurz MO) war der offizielle Name der Polizei in Polen von 1944 bis 1990.] in Ludwikowice, und auf ihre Intervention hin wurde die Angeklagte freigelassen.

Dann wurde Helena Huppe, die Inhaberin eines Friseursalons in Ludwikowice (Ludwigsdorf) in der Hauptstraße Nr. 10, verhört.
- Ich lernte Hildegard Heinzel im Herbst 1944 im Lager in Ludwigsdorf (Ludwikowice) kennen, als sie von Klettendorf (Klecina) dorthin kam. Sie behandelte die weiblichen Häftlinge „menschlich und sogar kollegial“, heimlich vor den anderen deutschen Aufseherinnen - sie ließ sich von ihnen „Hilde“ nennen. Ich habe einmal gesehen, wie die Angeklagte während der Winterzeit bei der Arbeit in den Schützengräben mehrmals ihre Handschuhe auszog und sie den weiblichen Häftlingen anlegte. Die Angeklagte war die einzige der Aufseherinnen im Lager, die die weiblichen Häftlinge nicht misshandelte und ihnen nach Kräften half, wobei sie sich selbst einer Bestrafung aussetzte.

Ähnliche Anhörungen fanden vor dem Stadtgericht (Sąd Grodzki) von Walbrzych (Waldenburg) statt. Sie fanden am 24. Juli 1947 um 11:30 Uhr im Saal 1 statt. Vernommen wurden: Rozalia Kolinkowa, Kolni N, Koniecpolska, N. Lenz und Hoffner Leo.


Am 22. August 1947, um 9 Uhr morgens, begann vor dem Bezirksgericht (Sąd Okręgowy) in Jelenia Góra (Hirschberg) der Prozess gegen Hildegard Heinzel. Ihr wird vorgeworfen, an der verbrecherischen Organisation der Schutzstaffeln (SS), die als Ziel Verbrechen gegen den Frieden, Kriegsverbrechen und Verbrechen gegen die Menschlichkeit hatte, teilgenommen zu haben, indem sie während des Krieges von September 1939 bis Frühjahr 1945 auf dem Gebiet des ehemaligen Nazi-Reiches als Aufseherin (SS-Wachfrau) tätig war. Der Fall wird von dem Richter des Bezirksgerichts (S.S.O. = Sędzia Sądu Okręgowego) J. Cherkasov geführt, der Staatsanwalt ist J. Stromer.
- Bekennt sich die Angeklagte schuldig?
- Nein, ich bekenne mich nicht schuldig.
Der Staatsanwalt gibt dem Richter die Personalien der Angeklagten bekannt und verliest die Anklageschrift. Der Richter schaut die Angeklagte von Zeit zu Zeit an, während er ihre Aussage in der ersten Verhandlung verliest, und fragt dann.
- Welche Erklärung möchte die Angeklagte geben?
- Ich war kein Mitglied der SS, ich war nur Aufseherin in den Lagern, ich habe nur den Gefangenen und Häftlingen geholfen, indem ich sie mit Medikamenten, Lebensmitteln und Post versorgt habe.

Der Vorsitzende, der die Angeklagte interessiert ansah, ordnete die Verlesung des Protokolls der Zeugenvernehmungen an und wies die Angeklagte darauf hin, dass sie jederzeit zusätzliche Erklärungen abgeben könne. Im Einvernehmen mit den Parteien beschloss das Gericht, die Aussagen der Zeugen Helena Huppe , Rudolf Wróbel, Rozalia Kolnikova und Leon Hoffner, die im in der Vernehmung gemacht wurden, in die Akte aufzunehmen. Gleichzeitig beschloss das Gericht, den Zeugen Hampel nicht zu vernehmen, da seine aktuelle Adresse nicht bekannt war.

Nach der Verlesung des Protokolls fragte der Richter, ob die Parteien eine Ergänzung Aussagen wünschten. Es wurden keine Ergänzungen gemacht. Die Angeklagte bat in ihrem letzten Wort noch einmal um Begnadigung. Das Gericht ging dann zur Beratung. Nach der Rückkehr in den Saal verkündete der Vorsitzende Richter das ausgearbeitete Urteil.


Aktenzeichen. V.K.98/47

URTEIL

Im Namen der Republik Polen

Am 22. August 1947
hat das Bezirksgericht in Jelenia Góra (Hirschberg) entschieden:

"... Hildegard Heinzel von dem ihr zur Last gelegten Verbrechen FREIZUSPRECHEN und die Kosten des Verfahrens der Staatskasse aufzuerlegen.

BEGRÜNDUNG:

Auf der Grundlage der im Laufe der Verhandlung bekannt gewordenen Umstände des Falles, insbesondere auf der Grundlage der Aussagen der Angeklagten Hildegard Heinzel und der Zeugen: Koniecpolska Rozalia, Rudel Rudolf, Huppe Hela, Kolnik Rozalia, Hoffner Leo wurde der folgende Sachverhalt festgestellt:

Die Angeklagte Hildegarda Heinzel wohnte bis 1944 bei ihren Eltern und war nicht Mitglied der NSDAP. Ende 1944 wurde sie vom Arbeitsamt einberufen und von diesem in das Lager Groß-Rosen versetzt, von wo aus sie nach einer ärztlichen Untersuchung als Lageraufseherin in Konzentrationslagern eingesetzt wurde.

Zuletzt ist sie Aufseherin des Konzentrationslagers für jüdische weibliche Häftlinge in Ludwikowice (Ludwigsdorf). Bei der Wahrnehmung der ihr übertragenen Aufgaben in diesem Lager zeichnet sich die Angeklagte durch eine außergewöhnlich humane und sehr gute Behandlung der weiblichen Häftlinge aus, wobei sie sich auch der Bestrafung durch die Lagerleitung aussetzt. Dies belegen die von den Häftlingsfrauen des (jüdischen) Glaubens Moses festgestellten Tatsachen, wie z.B. die selbstlose Verpflegung der Häftlingsfrauen, die Ermöglichung der Kartoffelernte während der Arbeitszeit, die Beschaffung von Medikamenten und Injektionen für Kranke verbunden mit der Weigerung, eine Kostenerstattung zu akzeptieren. Darüber hinaus sammelt die Angeklagte Briefe von weiblichen Häftlingen in Ludwikowice, die an ihre Ehemänner und Verwandten im Männerlager in der Nähe von Walbrzych geschrieben wurden, und befördert sie selbstlos an arbeitsfreien Tagen, indem sie illegale Rücksendungen entgegennimmt.

  • Wegen ihrer Haltung gegenüber den weiblichen Häftlingen ist sie bei den Behörden in Ungnade gefallen.
  • Aus der Aussage der Angeklagten selbst geht hervor, dass sie eigentlich kein Mitglied der SS war, sondern gegen ihren Willen als Aufseherin (Hilfskraft) der SS eingesetzt wurde.
  • Aus dem Faschistischen-Hitler-Verbrechergesetz selbst ergibt sich, dass dessen Zweck darin besteht, alle Verbrechen gegen die Menschlichkeit zu bestrafen. Das gesamte Verhalten der Angeklagten im Lager beweist das Gegenteil, nämlich dass sie unter Einsatz ihres Lebens das Leben und die Gesundheit der weiblichen Häftlinge, die ihr fremd waren, gerettet und darüber hinaus durch das Weitergeben von Korrespondenz ihre Stimmung aufrechterhalten hat.
  • Aus dem Wortlaut von Artikel 4 des Dekrets vom 31. August 44 ergibt sich, dass die Mitglieder der S.S. allein schon wegen ihrer Zugehörigkeit zu dieser kriminellen Organisation bestraft werden. Es kann nicht davon ausgegangen werden, dass die Angeklagte, die sich von den jüdischen weiblichen Häftlingen überreden ließ, in Polen zu bleiben, indem sie behaupteten, dass ihnen wegen ihrer Güte von den Polen nichts Schlimmes passieren würde, und dass sie auf freiem Fuß beim Treffen mit ihr sie geküssten, als SS-Frau angesehen werden könnte. Die Gefühle, die sie den weiblichen Häftlingen entgegenbrachte, stehen daher im Widerspruch zum Zweck und Charakter ihrer Organisation. In Anbetracht der obigen Ausführungen ist es unvorstellbar, dass die Angeklagte, die ein Höchstmaß an Wohlwollen gegenüber polnischen Bürgern gezeigt hat, für die sie de facto die einzige Betreuerin im Lager war, von einem polnischen Gericht für die Menschlichkeit und das Herz, die sie gezeigt hat, bestraft werden könnte.

Aus den oben genannten Gründen hat das Gericht die Angeklagte von den ihr zur Last gelegten Straftaten freigesprochen. Die Kostenbefreiung der Angeklagten wird durch Artikel S81 der Strafprozessordnung (K.P.K. = Kodeks Postępowania Karnego) gestützt ..."

„Weil jeder Tag ein Teil der Geschichte ist“
Autor: Krzysztof Kręgielewski
#NowaRuda #LudwikowiceKłodzkie

Quelle: extern Facebook-Seite „Eckersdorf Ciekawostki Historyczne Bożkowa i Okolic“

[Übersetzt mit DeepL(.)com/translator und Korrekturen von William Charles Plebanek]

Die Abbildungen und Dokumente können auf Facebook (auch ohne Anmeldung eines Kontos) angesehen werden:
extern https://www.facebook.com/100058955181454/posts/.../

 


polski
LUDWIKOWICE KŁODZKIE / LUDWIGSDORF,
Hildegard Heinzel – dozorczyni obozu w Ludwigsd.
Artykuł powstał na podstawie dokumentacji Instytutu Pamięci Narodowej.

“Gdyby oskarżonych stawiano przed fikcyjnymi sądami, a wyroki ustalano z góry, stanowiłoby to kpinę z prawa” – Robert Jackson (oskarżyciel podczas procesu „ Norymberskiego”)

10 marca 1947 roku w Sądzie Grodzkim w Kamiennej Górze odbyło się przesłuchanie wartowniczki obozu w Ludwigsdorf (niemiecka nazwa Ludwikowice Kłodzkich). Sprawę prowadzi sędzia S. Gr. Gliński. W dokumentach, dostarczonych z Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, napisano, że jest to 27 letnia Hildegarda HEINZEL urodzona 29 grudnia 1920 roku w Sobiecinie (dzielnica miasta Wałbrzych).

- Narodowość? - pyta Gliński.
- Niemiecka – odpowiada HEINZEL,
- Stopień wojskowy? Ordery?
- Nie posiadam. - posiada donośnym stanowczym głosem przesłuchiwana.
- Pupil? - Zainteresowany, przeglądając papiery, zadaje kolejne pytanie. - Uczysz się?
- Nie. Po opuszczeniu ławy szkolnej mając 14 lat wstąpiłam w 1935 roku do ochronki dziecięcej w Wałbrzychu, gdzie zamierzałam się uczyć na pielęgniarkę dziecięcą. Po upływie 3 miesięcy musiałam niestety porzucić naukę, gdyż w stosunku do nikłych zarobków moich rodziców, było ona bardzo kosztowna. Wstąpiłam jako pomoc domowa. Po dwóch latach służby, w 1938 roku wstąpiłam na służbę do sanatorium w Kamiennej Górze, gdzie byłam zatrudniona jako siła pomocnicza w pralni i później w kuchni. Od 1941 do końca 1944 roku byłam zatrudniona jako pomoc domowa u rodziny Liebau w Sobiecinie.
- Jak zostałaś wartowniczką? - Pyta sędzia...
- Do 1944 roku przebywałam przy rodzicach w Hamersdorf (Sobiecin). Z końcem września otrzymałam pisemny rozkaz z Urzędu Pracy z Wałbrzycha do stawienia się w Gross-Rosen jako Pomoc w Służbie SS. Byłam tam badana przez lekarza, któremu oświadczyłam, że jestem krótkowzroczna i mam przytępiony słuch i że wobec tego, służby jako dozorczyni nie będę mogła pełnić. Na to oświadczono mi, że jestem uznana jako zdolna do służby i w razie oporu, uważana będę jako wrogo usposobiona do państwa niemieckiego i zostanę albo umieszczona w obozie koncentracyjnym lub rozstrzelana. Zmuszona więc, przyjęłam tą służbę. Zostałam przydzielona do obozu w Langbilau koło Reinchenbachu. Tam przebywali mężczyźni i kobiety. Do moich obowiązków należało pilnowanie żydów podczas roboty, aby nikt z nich nie uciekł i aby pracowali. Byłam tam tylko dwa tygodnie.
- Gdzie jeszcze przebywa liście w jakim miejscu? - pyta po cichu sędzia.
- Następnie przesłana byłam do obozu przymusowych robót dla żydówek w Psim Polu koło Wrocławia. Tam również dozorowałam. Było tam około 1500 żydówek. Tam również pełniąc funkcję dozorczyni dawałam komendę „baczność”.
- Dlaczego biliście więźniów?
- Ja nie biłam, ale moje koleżanki to biły i znęcały się nad więźniami.
- Czy jest któraś z twoich koleżanek tu w Polsce?
- Tego nie wiem.
- Ile czasu byliście w obozie na Psim Polu?
- Tam pracowałam 7-8 tygodni. Następnie została przeniesiona do Ludwigsdorf koło Neurode, obozu robót przymusowych dla żydówek.
- Czy biliście tam więźniów?
- W czasie pełnienia mej przymusowej służby jako SS-dozorczyni nigdy nie znęcałam się nad więźniami, a przeciwnie, pomagałam im jak tylko mogłam. Z tego powodu podpadłam moim przełożonym w służbie i zostałam przeniesiona karnie z obozu w Psiego Pola do obozu w Ludwigsdorf. Tam przebywały same polki pracując ciężko w miejscowych fabrykach.
- Co tam robiliście?
- W tym obozie przebywałam pracując też w charakterze dozorczyni, aż do chwili wkroczenia wojsk sowieckich.
- Co robiliście po tym?
- Po wkroczeniu wszystkie moje koleżanki pouciekały bojąc się, żeby ich nie zabito. Ja natomiast pracowałam u tamtejszego rzeźnika. W 1946 roku dostałam wiadomość od ojca z Kamiennej Góry, żebym przyjechała i podjęłam pracę w Sanatorium p. Gruźliczym w charakterze posługaczki , gdzie pracuje do chwili obecnej.
- Czy są osoby, które mogą potwierdzić zeznania składane przez oskarżoną?
- Okoliczności, że obchodziłam się zawsze dobrze z więźniami mogą potwierdzić świadkowie- żydówki?
- Żydówki? - zdziwiony pyta sędzia.
- Tak. Byli więźniowie w Ludwigsdorf, a mianowicie:

  • Hampel – imienia nie pamiętam, zam. w Ludwikowo koło Nowej Rudzie
  • Huppe Hela – fryzjerka, zam. w Ludwikowo koło Nowej Rudzie
  • Koniecpolska – lekarz, zam. w Wistegerdorf – ochronka pow. Wałbrzych
  • Kolni – gospodyni w ochronce w Wistegerdorf pow. Wałbrzych
  • Lenz – żona ślusarza, zam. w Wałbrzychu ul. Moltke nr 9
  • Hoffner Leo – kupiec, zam. w Wałbrzychu ul. Ziethen nr 3
  • Wróbel Lutek – rzeźnik, Polak, zam. w Ludwikowo koło Nowej Rudzie

- Czy chce oskarżona coś dodać?
- Do partii NSDAP ja, ani moi rodzice nigdy nie należeli. Gdybym miała nieczyste sumienie, to dawno by mnie już tu nie było i nie pozostałabym w otoczeniu tych żydówek, które dozorowałam w obozie robót przymusowych.

Na tym wstępną rozprawę zakończono. Po przetłumaczeniu przyjęto sprawozdanie i następnie zostało ono podpisane przez oskarżoną - Hildegardę HEINZEL.


Sędzia śledczy J. Czerkasow rozpoczyna dochodzenie. W całym województwie dolnośląskim odpowiednie służby zaczynają przesłuchiwać świadków, czyli byłych więźniów obozu z Ludwigsdorf. Przesłuchania są żmudne, ale efektywne. W tym czasie oskarżona- Hildegarda HEINZEL przebywa w tymczasowym areszcie w Jeleniej Górze czekając na rozprawę.

24 lipca 1947 w noworudzkim Sądzie o godzinie 11 w sali nr. 11, doszło do przesłuchania świadków wytypowanych przez oskarżoną: Helenę Huppę i Rudolf Wróbel. Pierwszego przesłuchano Rudolfa Wróbla.
- Przybyłem do Ludwikowic w czerwcu 1945 roku i poznałem oskarżoną jako pracownicę o charakterze pomocnicy domowej. Od oskarżonej dowiedziałem się, że została na siłę wcielona od SS, że więźniom dostarczała żywność, którą zabierała po kryjomu od rzeźnika Wagnera. Widziałem również jak po dwóch tygodniach po moim przybyciu do Ludwikowic, oskarżona przetrzymywana była przez tamtejszą Milicję Obywatelską. W tym czasie byłe więźniarki obozu udały się na posterunek M.O. w Ludwikowicach i na skutek ich interwencji oskarżona została zwolniona.

Następnie przesłuchano Helenę Huppa – właścicielkę zakładu fryzjerskiego w Ludwikowo na ul. Głównej nr 10.
- Poznałam Hildegarde Heinzel w obozie w Ludwikowicach jesienią 1944 roku, kiedy przybyła tam z Kletendorf. Oskarżona obchodziła się z więźniarkami „po ludzku, a nawet tak jak po koleżeńsku”, potajemnie przed innymi Niemkami dozorczyniami - kazała na siebie mówić „Hilde”. Widziałam raz, jak podczas pracy w okopach okresie zimowym, oskarżona kilkakrotnie zdejmowała swoje rękawiczki i ubierała je więźniarkom. Oskarżona była jedyną z dozorczyni w obozu, która nie znęcała się na więźniarkami i pomagała im jak tylko mogła, narażając siebie na kary.

Podobne przesłuchania odbyły się w Sądzie Grodzkim w Wałbrzychu. Odbyły się one 24 lipca 1947 roku o godz. 11:30 w sali nr 1. Przesłuchano : Rozalię Kolinkową, Kolni N, Koniecpolską, N. Lenz i Hoffner Leo.


22 sierpnia 1947 roku o godzinie 9:00 w Sądzie Okręgowym w Jeleniej Górze rozpoczęła się sprawa Hildegardy Heinzel. Oskarżono ją o to, że w czasie wojny od września 1939 roku do wiosny 1945 na terenie byłej Rzeszy hitlerowskiej brała udział w organizacji przestępczej Sztafet Ochronnych (Schultz – Staffeln SS) mającej na celu zbrodnie przeciwko pokojowi, zbrodnie wojenne i przeciwko ludzkości, spełniając czynności dozorczyni (SS-Wechmanki). Sprawę prowadzi S.S.O. J. Czerkasow, prokuratorem był J. Stromer.
- Czy oskarżona przyznaje się do winy?
- Nie, nie przyznaję się.
Prokurator, przekazuje sędziemu personalia oskarżonej oraz odczytany akt oskarżenia. Sędzia patrzy się co jakiś czas na oskarżoną czytając jej zeznania na pierwszej rozprawie, następnie pyta. - Jakie wyjaśnienia chce oskarżona przedstawić?
- Nie należałam do SS, a byłam tylko dozorczynią w obozach, jedynie pomagałam jeńcom i więźniom, dostarczając im lekarstwa, pożywienie i pocztę.
Przewodniczący patrząc się z zaciekawieniem na oskarżoną, zarządził przeczytanie protokołów przesłuchań świadków i pouczył oskarżoną, że może w każdej chwili składać dodatkowe wyjaśnienia. Za zgodą stron sąd postanowił włączyć w akta sprawy zeznania świadków: Heleny Hyppe , Rudolfa Wróbel, Rozalii Kolnikowej, Leona Hofflera złożona na drodze przesłuchań. Sąd jednocześnie postanowił nie badać świadka Hampela, ze względu na brak znajomości jego aktualnego adresu.

Po odczytaniu protokołów sędzia zapytał czy strony chcą uzupełnić zeznania. Nie uzupełniono. Oskarżona w ostatnim głosie prosi jeszcze raz o ułaskawienie.
Sąd udał się następnie na naradę, Po powrocie do sali Przewodniczący ogłosił sporządzony wyrok.


Nr. akt. V.K.98/47

WYROK

W Imieniu Rzeczpospolitej Polskiej

Dnia 22 sierpnia 1947 roku

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze …….. postanowił:

„... Hidegardę Heinzel z zarzucanego jej przestępstwa U N I E W I N N I Ć, koszty postępowania zaliczyć na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE.

Na podstawie kształtu okoliczności sprawy, ujawnionej w toku przewodu sądowego, a w szczególności na podstawie zeznań oskarżonej Hildegardy Heinzel oraz świadków: Koniecpolskiej Rozalii, Rudel Rudolfa, Huppe Beli, Kolnik Rozalii, Hoffner Leona został stwierdzony następujący stan faktyczny:

Oskarżona Hildegarda Heinzel do roku 1944 przebywała przy rodzicach, nie należała do partii hitlerowskiej. Z końcem 1944 r. została ona powołana przez Arbeitsamt i skierowana przez Urząd ten do obozu w Gross-Rosen, skąd po zbadaniu przez komisję Lekarską, zostaje przydzielona w charakterze dozorczyni więźniarek do obozów koncentracyjnych.

Ostatnio jest dozorczynią obozu koncentracyjnego dla więźniarek żydówek w Ludwikowie. Prz wykonywaniu nałożonych na nią obowiązków, w obozie tym, oskarżona odznacza się wyjątkowo ludzkim i bardzo dobrym traktowaniem więźniarek, włącznie do narażenia siebie na kary ze strony kierownictwa obozu. Dowodzą tego fakty stwierdzone przez więźniarki wyznania mojżeszowego, jak to: bezinteresowne dokarmienie więźniarek, zezwolenie w godzinach pracy na zbieranie kartofli, kupowanie lekarstw i zastrzyków dla chorych połączone z odmową przyjęcia zwrotu wydatków. Ponadto oskarżona zbiera listy od więźniarek w Ludwikowie, pisane do ich mężów i krewnych, przebywających w obozie męskim pod Wałbrzychem i bezinteresownie, w dni wolne od pracy, przenosi je zabierając nielegalną pocztę odwrotną.

  • Za stosunek swój do więźniarek jest na niełasce swoich władz.
  • Z zeznań samej oskarżonej wynika, że nie była ona faktycznie członkinią S.S., a wbrew jej woli przydzielona w charakterze dozorczyni (siły pomocnicze) S.S.
  • W samej instancji ustawy o zbrodniach faszystowsko-hitlerowskich wynika, że celem jej jest karania wszystkich przestępstw dokonanych przeciwko ludzkości. Całe za postępowanie oskarżonej w obozie dowodzi czynu wręcz odwrotnego, to j. z narażeniem siebie samej, ratowania życia i zdrowia więźniarek, obcych jej narodowości, a ponadto podtrzymywanie ich na duchu przez przenoszenie korespondencji.
  • Z treści art. 4 Dekretu z dn. 31 VIII 44r. wynika, że karani są członkowie S.S. za samą przynależność do tej zbrodniczej organizacji. Nie można zaś przyjąć, by oskarżona, którą więźniarki – żydówki namawiając do pozostania w Polsce, twierdząc, że za jej dobroć nic złego ze strony Polaków ja nie spotka, a będąc na wolności, przy spotkaniu z nią się całują, mogła być uważana za S.S-manę. Uczucia przez nią okazywane więźniarkom są więc sprzeczne z celem i charakterem jej organizacji. Wobec powyższego nie do pomyślenia jest, by oskarżona , która wykazała maximum dobrej woli w stosunku do obywateli polskich, których była faktyczna i jedyną opiekunką na terenie obozu, mogła być za okazane człowieczeństwo i serce, karana przez Sąd polski.

Z powyższych względów Sąd oskarżoną od zarzuconych jej przestępstw uniewinnił. Zwolnienie osk. od kosztów znajduje oparcie w art. S81 K.P.K. …”

Bo każdy dzień jest częścią historii
Autor: Krzysztof Kręgielewski
#NowaRuda #LudwikowiceKłodzkie

Żródło: extern strona na Facebooku "Eckersdorf Ciekawostki Historyczne Bożkowa i Okolic"
https://www.facebook.com/100058955181454/posts/pfbid023R5DHZh25eBcu7GKs5LfkvGMbkG7srChNuWaooGgE8c2qa5Foy9g7HaYWWMZQWFNl/

 

 

Benutzerdefinierte Suche

 

 

Zur Seite Aktuelles Zurück zur Seite „Aktuelles“

 

Zur Homepage Zurück zur Homepage

 

© 2023 by Dipl.-Ing. Christian Drescher, Wendeburg
Erste Version vom 02.07.2023, letzte Aktualisierung am 20.07.2023.